De apuku gadu zijn bijzonder talrijk ze leven aan de oorsprong van rivieren en kreken, op eilandjes in het water, in zwampen, op rotspartijen op heuvels glooiingen van het landschap, in zoveel soorten bomen die men vaak nodig heeft om boten te maken, planken te zagenDe meest majestueuze woonplaats voor de apuku gadu, is evenwel de boom met prachtige naam: Kankantii (katoenboom ) een van de meest uitgesproken woudreuzen.Wordt deze kankantii bovendien omgord met bepaalde lianen, die daarboven- door te doen van de wind tegen elkaar schuren en bijhorend lawaai maken, dan kan men er zeker van zijn dat deze boom de residentie is van een aantal apuku gadu.De apuku gadu leven in een georganiseerd verband. Er zijn drie apuku die beschouwd worden als de centraliserende instanties van de apuku-wereld de BAJUNGU , de MALUNGU en de MAVUNGU. Deze laatste is gelieerd met de dombi nenge lo der saramacaners gaan obia met dezelfde naam. Wanner men een apuku kunu heeft verworven, zal de obia basi zich tot een van deze drie apuku wenden om te vragen de slachtofferde apuku tot kalmte aan te manen.De YO 'KA of ogi akaa van negers die, ten tijde van de marronage, in het bos zijn gestorven zonder dat ze begraven werden met de gepaste voorzorg maatregelen.De nenge u matu (let op de negers van het bos ) zijn ook apuku gadu. Deze nenge u matu zijn negers die, ten tijde van de marronage het bos zijn ingevlucht en er nog steeds leven zonder dat ze gestorven zijn ( in tegenstelling tot de baka busi nenge let op deze negers die in het bos achter de plantages leefden of nakomelingen van marrons die nooit in georganiseerd verband hebben samengewoond en waarvan men aanneemt dat ze nog steeds in het bos leven, Deze zijn geen apuku.Andere Apuku leefden in Suriname voor de tijd van de marronnage en manifesteerden hun bestaan via kunu-creaties.Soms kan men een apuku zien : met loopt in het bos en men ziet plotseling een menselijk wezen dat even plotseling verdwijnt. het was een apuku of men vindt, diep in het bos, een kampeerplaats waarvan het vuur nog nabrand terwijl men er zeker van is de enige mens te zijn in de omgeving Apuku hebben er gelogeerd. Of men hoort gedrukte stemmen in het bos men gaat kijken , maar ziet niemand apuku waren in de buurt voorzichtigheid is geboden.Op welke wijze creeerd ment een apuku kunuStel dat er in het gebied waar je een kostgrondje wil maken een granietrots ligt. ondanks het feit dat de kans groot is dat deze rots de verblijfplaats is van een apuku gadu, bn je daar touch onwetend over en ga je over tot de tjuma goon ( het afbranden van het grondje.) Een apuku kunu is gecreëerd de apuku is immers verbrand geworden . lelijk gewond geraakt door jouw toedoen, heb je de apuku gadu verplicht overhaast te verhuizen.Onmiddellijk gevolg: de hitte die jij de apuku doen voelen hebt, zal nu ook jouw of iemand van de jouwen treffen: de geviseerde krijgt koorts en wordt ernstige ziek. De hitte of koorts is de onmiddellijk wraak van de apuku kunuStel dat er in het gebied waar je een kostgrondje wil maken een granietrots ligt. ondanks het feit dat de kans groot is dat deze rots de verblijfplaats is van een apuku gadu, bn je daar touch onwetend over en ga je over tot de tjuma goon ( het afbranden van het grondje.) Een apuku kunu is gecreëerde apuku is immers verbrand geworden . lelijk gewond geraakt door jouw toedoen, heb je de apuku gadu verplicht overhaast te verhuizen.Onmiddellijk gevolg: de hitte die jij de apuku doen voelen hebt, zal nu ook jouw of iemand van de jouwen treffen: de geviseerde krijgt koorts en wordt ernstige ziek. De hitte of koorts is de onmiddellijk wraak van de apuku kunu: hij doet de dader of iemand van zijn of zijn vrouw’s bee (bere ) dezelfde hitte en pijn voelen die hijzelf moest doorstaan. Deze ziekte is dus het signaal dat er iets mis is gegaan en dat een obia basi zal moeten worden ingeschakeld. Maar er is meer : de persoon, die getroffen wordt door de actie van de verjaagde apuku, kan nu zo ziek worden dat hij gaat schreeuwen en in trance komt: de apuku is op dienst hoofd gekomen.De obia basi zal nu de apuku moeten ondervragen over redenen van zijn actie. De apuku zal hierop alles vertellen: de wijze waarop hij werd lastige gevallen, de dag en het uur waarop zulks gebeurde, wie de dader was voor wie de dader het kostgrondje voorbereidde etc.Let op stel dat de man een kostgrondje voorbereidde voor zijn vrouw, is het iemand van haar bee ( bere) die de apuku kunu verwerft, niet de bee (bere ) van de man. Deze brave man was immers maar de uitvoerder van de wil van zijn vrouw en haar bee ( bere).En de apuku weet dit ; in het algemeen kan dan ook gesteld worden dat de groep die geviseerd wordt door de apuku kunu, deze is waartoe de verantwoordelijke personen, en niet de uitleners van diensten, behoren tenzij de man uit kwade trouw zou handelen en door het branden van de granietrots de bedoeling had een kunu te maken voor zijn vrouw en haar bee ( bere). Ook dit zou de apuku weten.Het proces is dan als volgt.Vooreerst is de dader net zoals de individuele dader bij de koto sembe kunu onwetend gecreëerd hij dus de kunu onbewust ongewild. Hij doet zulks door de apuku op een brutale manier van zijn woonplaats te verjagen.Onmiddellijk gevolg: ziekte van de dader of iemand van de daders bee (bere). Deze ziekte verwerft hierbij onmiddellijk het meduimschap voor de apuku kunu. In de aanwezigheid van de obia basi die nu ook kunu basi is identificeert de kunu zichzelf. Het eerste wat de kunu zu zal eisen, is dat men voor hem een kunu wosu ( of een kunu huis) bouwt. Zo de betreffende bee (bere ) reeds een kunu wosu had gebouwd voor eerdere gecreëerd kunu, dan is het voldoende dat men een kunu bagni (kunu bankje ) vervaardigt, dewelke men in de kunu wosu bijzet. Deze kunu bagni dient dan voor het medium in trance .Wil je meer weten stuur maar mij mail dan legt ik uit de gevolgen van de apuku kunu die gecreëerd is bij deze.Ik had al eerder aangeven dat apuku niet uit afrika komt maar gewoon iets van zuid amerika bos.Voor mensen die nooit van Bajungu apuku en malungu apuku of mavungu apuku hebben gehoord ga jullie maar onderzoek.
Lespeki odi,Mi begi goontapu 3 toong piimisi, mi begi den gaandi gaangwang piimisi, mi begi libi sama piimisi, fu sani fi mi o taki.Tata mavoengu a foondoo, a da tyali!. Mijn formulering in deze is weloverwogen en bewust anders dan normaal, omdat ik denk dat je onbewust heelveel zaken met elkaar verwaart.Het ontstaan van de ampuku kunu bij de bee van de vrouw is verkeerd of onvoldoende uitgelegd.Er is heel veel geschreven maar In jouw geschrijf zit er volgens de winti(standaard)naar mijn mening veel tegenstrijdigheid en verkeerde uitleg ook in de vertalingen.1- binnen de winti kent geen enkele kunu een basi, terwijl je praat over "kunu basi".2- de yooka is iets anders dan hogii akaa3- nenge u matu(negers van het bos) heeft niks te doen met de slaven die gevlucht waren in tegen deel.4- de specificatie of benoeming van bepaalde winti's onder een bep groep is volgens de wintistandaard niet correct5- de vertaling ogii gadu(slechte winti)is niet correct6- Benewata Gadu, Gaan Tata Gadu, Mama Gadu en Alowegan zijn geen apparte gadu's zoals je het benoemt7- De saamaka kent watamama wel, maar niet als wataamamagadu.8- het proces van kunubankje is ook verkeerd uitgelegd.9- het benoemen van mavungu dn malungu als verschillende soorten ampuku's is niet juist.10- jouw gedachte dat de nassy lo van een Joodse slavenmeester afkomstig is, is verkeerd.Het is volgens de wintileer wel zo dat er al ampuku's en andere zwarten in het oerwoud waren voordat de slaven het oerwoud in vluchtten.De winti(standaard) is in Paramaribo het zelfde als op dangogo of Langu.Mi da matukondeh mii nooh mi sa' andi 'm ta taki.Odi