De Fudu winti

De Traditionele Afro-Surinaamse winti religie kent verschillende soorten winti's (winti betekent letterlijk 'wind', maar je kan het zien als een engel of spirit). Ik heb al eerder enkele winti's vermeld op één van de logs (in het archief) maar toch wil ik nog meer informatie  met jullie delen.
 

 
Ik begin met de Papawinti
 
De papawinti of 'pawinti' is een aarde winti (sur.woord = grong winti). Alle grong winti's worden ook wel vodu winti's ( = winti's van de plantages en dorpen) genoemd. In de winti religie is moederaarde verdeeld in Ma Aisa en Pa winti en deze twee-eenheid manifesteert zich afzonderlijk bij mensen. Een voorbeeld hiervan is dat de pa winti zich manifesteert bij een vrouw, en ma Aisa zich manifesteert bij een man. Het mooie of juist ingewikkelde van dit alles is dat deze 2 mensen ook broer en zus van elkaar kunnen zijn. Ook kan het dat de beide winti's zich in één persoon manifesteren. Een mens kan niet zelf bepalen welke winti aan hem wordt overgeleverd via voorouders, en wanneer. Dit bepalen de winti's zelf.
 
De Aisa en de Papa winti kunnen zich in tientallen soorten vormen manifesteren. Elke vorm heeft weer een andere naam. Dit komt omdat ieder mens in zijn eigen cultuurpatroon verankerd zit. Aisa en Papa winti vereenzelvigen zich dan met de cultuur van de persoon in kwestie. Om een voorbeeld te geven; een javaan die in trance raakt tijdens een jarang kepang ceremonie; de winti die zich in hem manifesteert krijgt dan een javaanse naam, omdat de persoon een javaan is. De winti identificeert zich met de javaan in zijn gewoonten en zijn religie. Dus de Aisa winti of de pa winti openbaart zich in de javaan anders dan dat dezelfde winti's zich in een hindoestaan, blanke of creool zou openbaren. De papa winti wordt ook wel de Nékése dágwé winti genoemd.
 
Een winti past zich aan aan de fysiologische en klimatologische omstandigheden van een land of continent. Een winti is universeel en kan zich overal in de wereld handhaven en in stand houden. Een winti staat in gratie van Anana kedoeamang kedoeampong (=God) en heeft doelen die hem opgedragen zijn door Anana, te verrichten ter dienste en ten goede van de mensheid. Een mens moet zich zien staande te houden in deze wereld, en dit kan volgens de Winti religie niet zonder winti. De winti heeft de mens niet nodig om voort te bestaan, maar andersom heeft de mens de winti nodig om in gratie bij Anana te komen. De winti voert enkel de opdrachten uit die Anana hem geboden heeft en heeft daarvoor een klankbord nodig om te spreken en een lichaam. Daarom manifesteert een winti zich in de mensen zelf.
 
Er zijn 13 soorten Papa dagwé winti's. De nékésé  is één van de bekendste soorten.  Veel mensen zijn voorzichtig als ze weten dat er één bij hen woont. Het is dan ook de strengste van de grong (= aarde) winti soorten. Als hij eenmaal toornig is, is het heel moeilijk om hem weer gunstig te stellen. De nékésé dágwé of papa winti waarschuwt slechts 1 keer! Wie tegen zijn geboden of aanwijzingen ingaat wordt heel vaak direct gestraft. Hij is echter een goede beschermer en zorgt  goed voor degene die gehoor en aandacht aan hem geeft. Soms worden hele families uitgeroeid door deze winti, als de nalatigheid en verwaarlozing ernstig is.
 
De Aisa winti en de pa winti zijn meestal familie winti's. Hun invloed reikt over een hele stam of familie. Zij beschermen en leiden soms ook verschillende families binnen district (vroeger een plantage). Dit betekent ook dat iedere nieuwe familie die zich in het district vestigt, zich dient te gedragen te leven naar de normen, zeden en gewoontes die de winti's hebben afgesproken met hun voorouders.
 
De favoriete kleding en sieraden van de Papa winti
 
Jampanesi krosi (javaanse stoffen) met heel veel motieven. De combinatie van Jampanesi krosi wit, blauw of rood wordt vaak gedragen.
Sieraden zijn de alom bekende slangen armbanden en de slangen ringen (verschillende modellen)
Tárraté ketting met een dollar hanger.
De favoriete kleding en sieraden van mama Aisa:
De Aisa is een grong winti ( winti van het element aarde) en houdt van gebloemde stoffen met veel lichte kleuren. Soms verschijnt ze in een blauw- witte kótó of panji (kótó is klederdracht van de Surinaamse vrouw, panji is een omslagdoek)
Haar geliefde sieraden zijn opgeblazen boeien (armbanden) met bloemknoppen of ronde kogels aan de uiteinden
De Aisa winti sieraden: tarra té ketting met zwarte, rode of állá kóndré kralen
Een Lontai ketting met bloedkoralen en een gouden dollar munt
Een ring met een zwarte, bruine of groene steen 
Een ketting met komkommerpitten of ruiten vlakken.